به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی صدای حوزه، آئین باشکوه پیاده روی اربعین، در سال های اخیر با حضور بالغ بر بیست میلیون زائر، در ایام اربعین حسینی در شهرهای مختلف کشور عراق به سمت کربلای معلی برگزار می شد.
متاسفانه همه گیری ویروس منحوس کرونا در دو سال اخیر باعث ایجاد محدودیت های زیادی برای زائران غیر عراقی در پیاده روی اربعین و از جمله ایرانی شده است.
با توجه به واکسیناسیون تعداد زیادی از هموطنانمان، در سال جاری، دولت عراق نهایتا با اعزام ۶۰ هزار زائر ایرانی برای شرکت در مراسم اربعین موافقت نمود و طبق اعلام رسمی مسئولان مربوطه کشوری، تمامی مرزهای زمینی برای شرکت در مراسم پیاده روی اربعین، بسته خواهد بود و از ورود به خاک عراق جلوگیری خواهد شد.
به همین مناسبت بر آن شدیم تا در گفتگویی کوتاه، ابعاد جامعه شناختی حرکت بی نظیر اربعین را از زبان حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد جواد نوروزی، استاد و عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی موسسه امام خمینی(ره) بشنویم.
حرکت بی نظیر شیعیان بلکه مسلمانان در پیاده روی اربعین را از نظر جامعه شناختی چگونه تحلیل می کنید و فصل مشترک و وحدت آفرین شرکت کنندگان با ملیت های گوناگون در این مراسم چیست؟
به لحاظ جامعه شناختی مسئله پیاده روی اربعین یک بُعد جهانی دارد. در حالی که معمولاً بحث و بررسی های جامعه‌شناسی در درون مرزهای جغرافیایی و دولت ها مطرح می شوند؛ اما پیاده روی اربعین چون یک حادثه جهانی است کسانی که در این جریان مشارکت می‌کنند از ملیت‌های مختلف و گوناگونی هستند که علی‌رغم اینکه از ملیت‌های مختلف هستند، رنگ ملیت در آنها غلبه ندارد؛ یعنی یک هویت فراملی جهانی دارند که مسئله مشترک همه آنها به تعبیر اربعینی ها «حب الحسین» و ارزش های اسلامی است. این محور وحدت اربعینی هاست که عنصر بسیار مهمی است.
اقتضاء حرکت اربعین یک بازنگری در بسیاری از یافته‌های جامعه شناسی غربی است؛ یعنی حرکت اربعین، در چهارچوب های رایج جامعه‌شناسی غربی به هیچ وجه قابل تحلیل نیست و یک چهارچوب های جدیدی را تعریف می‌کند و طبیعتاً چون دارای مختصات ویژه و خاص خود است، مشاهده می‌شود که در فضای رسانه از سوی رسانه‌های کلان غربی، دچار بایکوت سنگین خبری می شود.
مطابق مبانی فکری ما، مسئله اربعین در راستای آن غایت و آرمان جامعه بشری است که ما به سمت ظهور می‌رویم و هویت عقلانی، فطری و اخوت جهانی، مختصاتی است که در این حرکت وجود دارد.
آیا محدودیت های دو سال اخیر برای حضور زائران غیر عراقی در مراسم اربعین که به بهانه همه گیری ویروس کرونا رقم خورده است – و بنا به گفته برخی افراد سرشناس، برخی از آن ها ضروری هم به نظر نمی رسند – را می توان تلاشی در جهت مقابله با اقتدار رو به رشد این جنبش جهانی دانست؟
بعید نیست که دست هایی برای کاسته شدن یا تلاش برای کاستن از اقتدار و ابهت پیاده روی اربعین در کار باشد اما برخی از ابعاد آن نیازمند شواهد علمی معتبر است.
من گمان می کنم اگر مسائلی که در منطقه ما جاری است در محدودیت های اربعین امسال، بی تاثیر نیست. مثلاً فرض کنید اگر عادل عبدالمهدی کماکان نخست وزیر عراق بود، چه بسا حضور زائران ایرانی در مراسم باشکوه اربعین بسیار پر رونق تر ازشرایط فعلی بود؛ اما شرایط و تحولات در عرصه سیاسی عراق، تا حدودی بر اساس منویات آمریکایی‌ها پیش رفت و عادل عبدالمهدی جای خود را به الکاظمی داد.
تصور می‌کنم که این بعد را می‌توان اذعان کرد که تلاش می‌کنند آن رونقی که مراسم اربعین در سال‌های گذشته داشته است را نداشته باشد؛ اما این خلاء را ان شاءالله خود زائران عراقی ایام اربعین، بر اساس آموزه قرآنی «یرِیدُونَ لِیطْفِؤُا نُورَ الله بِأَفْواهِهِمْ وَاللهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ کرِهَ الْکافِرُونَ» جبران خواهند کرد.
مطالب مرتبط:
