کلاب هاوس پدیده‌ای جدید در دنیای مجازی

شبکه‌های اجتماعی که ما تا امروز داشتیم، مبتنی بر متن بودند و بعد که کاربر جمع کردند و توسعه پیدا کردند، امکان تماس صوتی یا تصویر را اضافه کردند.

مثلا تلگرام را در نظر بگیرید، چیزی که در وهله اول برای ما اهمیت داشت، رد و بدل کردن پیام‌های متنی بود، البته عکس و ویدئو را هم می‌شد ارسال کرد، اما مدت‌ها طول کشید که تلگرام امکان ارتباط صوتی و ویدئویی و بعد امکان بحث و گفتگوی صوتی در گروه‌ها را اضافه کرد.

حالا در نظر بگیرید که یک شبکه اجتماعی بیاید معکوس عمل کند و از ابتدا بخواهد به شما امکان گفتگوی صوتی گروهی را بدهد. این می‌شود چیزی که این روزها به «کلاب هاوس» معروف شده است.

«کلاب هاوس» Clubhouse فعلا فقط نسخه iOS دارد، اما احتمالا به زودی نسخه اندرویدی آن هم بیرون خواهد آمد.

چون فعلا «کلاب هاوس» در مراحل اولیه است، تنها با دعوتنامه می‌شود، عضوش شد.

روند کار این است که شما اپلیکیشن را نصب می‌کنید. بعد حساب کاربری خود را می‌سازید. یک مرحله ساختن حساب کاربری، تایید شماره تلفن شماست که در ایران ممکن است نیاز باشد چند بار درخواست ارسال کد تایید به صورت پیامک بنمایید و دست آخر ممکن است پیامکی دریافت نکنید و نیاز باشد که درخواست ارسال کد در قالب تماس صوتی خودکار کنید.

بعد از همه اینها بایستی، کسی که قبلا عضو «کلاب هاوس» است، شما را به این سرویس تایید کند.

بعد از ورود به «کلاب هاوس»، دوستانی که در فهرست تماس شما هستند و در «کلاب هاوس» عضو هستند برای افزودن به لیست دنبال‌شونده‌ها، به شما پیشنهاد می‌شوند.

دست‌کم خودتان هم دو دعوتنامه خواهید داشت که می‌توانید آن را برای دوستان مورد نظر خود ارسال کنید.

سپس، شما کم کم متوجه نحوه کار در «کلاب هاوس» خواهید شد. شما می‌توانید روم‌ها یا اتاق‌های بسازید و برای آن اتاق موضوعی مشخص کنید تا در مورد آن به صورت صوتی یا سخنرانی صحبت کنید.

این اتاق می‌تواند «باز» باشد و هر کاربری از «کلاب هاوس» بتواند واردش بشود یا اینکه به صورت خصوصی‌تری باشد و فقط دوستانی که دنبالشان می‌کنید، بتوانند وارد آن بشوند.

همچنین خودتان می‌توانید وارد روم‌ها یا اتاق‌ها بشوید و به گفتگوی دیگران و سخنرانی‌ها گوش کنید.

هر وقت خواستید که خودتان وارد گفتگو شوید، در قسمت پایین صفحه هر اتاق باید روی آیکون دست کلیک کنید، تا ایجادکننده یا مدیر اتاق، به شما اجازه صحبت بدهد.

اگر هم خودتان اتاق را درست کرده باشید، می‌توانید اجازه گفتگوی دیگران را مدیریت کنید یا اصلا اجازه بدهید هر کسی در اتاق بتواند صحبت کند.

پس با توجه به چیزی که برایتان نوشتم، با کارکرد اصلی «کلاب هاوس» آشنا شدید.

توجه داشته باشید که تنها و تنها به صورت زنده می‌توانید به گفتگوها گوش کنید. مثلا مثل لایوها اینستاگرام امکان دیدن لایوها در آینده وجود ندارد و چیزی برای عموم کاربران بعدا در دسترس نخواهد بود.

البته توجه کنید که سیستم «کلاب هاوس» لابد از نظر امنیتی مدتی پیام‌های صوتی را در سیستم ذخیره می‌کند و این طور هم نیست که هر کسی فارغ البال بتواند، هر چیزی، حتی در مورد موارد ممنوعه مثلا مواد مخدر و جرم و جنایت یا اقدامات تروریستی بگوید و خیالش راحت باشد!

اما بعد از این می‌رسیم به تحلیل سؤالی که در ابتدای این پست مطرح کردم:

آیا جدا «کلاب هاوس» می‌تواند موفق شود و ما مثلا در آینده مانند اینستاگرام، توییتر، واتساپ یا تلگرام از آن هم یاد کنیم؟ دست کم به صورت محدودتر؟

۱- موفقیت این شبکه‌های خیلی مواقع در گرو جلب هسته اولیه کاربران پرشور است

اینستاگرام هم اول فقط برای iOS در دسترس بود، اما همان هسته اولیه کاربرانش، به شدت به آن وفادار بودند و حتی به امکان استفاده انحصاری از آن، فخر می‌فروختند.

«کلاب هاوس» هم اگر می‌خواهد موفق باشد، آن هسته اولیه را باید بتواند جذب کند. ایده خوب اولیه آن و نیز تبلیغ‌کننده خوبی مانند ایلان ماسک که نام «کلاب هاوس» را به سر زبان‌ها انداخت و نیز کاربران عمدتا فنی یا از قشر روزنامه‌نگار و بلاگر، نوید این را می‌دهد که «کلاب هاوس» گام اول را خوب برداشته و این هسته اولیه در حال شکل گرفتن است.

۲- یک شبکه اجتماعی موفق باید در گام اول ضد حال نباشد و باگ ایجادکننده نفرت نداشته باشد

ممکن است یک شبکه اجتماعی، از همان اول با همه امکانات و پتانسیل‌ها شروع به کار نکند. اما دست‌کم باید مشکلات واضح مانند مشکلات امنیتی، رابط کاربری گنگ یا مشکل لودینگ نداشته باشد.

اگر اینها وجود داشته باشند، همان کاربران اولیه از آن فراری می‌شوند و موفقیتی شکل نمی‌گیرد. «کلاب هاوس» رابط کاربری قابل قبولی دارد تا حدی که اصولا بعد از نصب آن، نیازی به توضیح وجود ندارد و کاربر خودش متوجه می‌شود که چه باید بکند.

۳- یک شبکه اجتماعی موفق باید توسعه مداوم و در راستای پاسخ به نیازهای کاربران داشته باشد

این چیزی است که می‌توانم بگویم در تلگرام بسیار شاخص است و نمونه دیگر که به نظر من شاگرد دوم این سال‌ها بود اینستاگرام است. آیا «کلاب هاوس» هم می‌تواند به‌روزرسانی‌ها به جا داشته باشد و مرتب امکانات کاربردی ارائه بدهد؟ باید بمانیم و ببینیم.

۴- شبکه اجتماعی موفق باید متنی – چندرسانه‌ای باشد

اینکه ما یک شبکه اجتماعی با محوریت پخش زنده صوتی داشته باشیم، ایده خیلی خوبی است. منتها به گمان من «محوریت» را نباید با «انحصاری» بودن برای فرمت صوتی اشتباه بگیریم.

همین الان یک کمبود در «کلاب هاوس» این است که متن، حتی در حد مینیمال خود جایی در آن ندارد. مثلا در روم‌ها یک بورد متنی مختصر و مفید هم وجود ندارد که بشود در حد یکی دو پاراگراف در آن نوشت و موضوع بحث را مشخص کرد.

بنابراین اگر وسط کار یک روم، وارد آن بشوید، اصلا نمی‌دانید که در مورد چه بحث شده و شما آیا شایسته است که شروع به ابراز نظر کنید، مبادا که قبلا در مورد همان موضوع صحبت شده باشد.

بنابراین «کلاب هاوس» باید به صورت مختصر و مفید متن و عکس را به رسمیت بشناسد.

۵- امکانات مدیریتی روم‌ها باید پیشرفته‌تر شود

فعلا روم‌های «کلاب هاوس»ی کوچک هستند، اما اگر زمانی روم‌ها چندصد کاربر پیدا کنند و آشنا و غریبه با هم وارد روم‌ها شوند، چطور باید آنها را مدیریت کرد؟

امکانات مدیریتی فعلی، برای شرایط فعلی شاید کافی باشند، اما در آینده کافی نخواهند بود.

۶- آیا «کلاب هاوس» پادکست‌ها را به محاق خواهد برد؟

یک مقدار در این مورد ظنین هستم. یک زمانی ما تصور می‌کردیم که شبکه‌های اجتماعی به خاطر چگالی کم محتوا در خود نمی‌توانند خطری برای وبلاگ‌ها باشند، اما برداشت ما درست نبود.

الان هم تصور می‌کنیم که آخر پادکستی که با دقت تهیه شده و یک عالم مطالب خوب دارد، می‌تواند توسط گفتگوهای زنده صوتی، مورد تهدید قرار بگیرد؟ اصلا حرفش را نزنید!

اما کسی چه می‌داند! شاید همان طور که اینستاگرام و لایوهایش یا تلگرام و توییتر، وب را از فرمت شبکه هزارتوی سایت‌ها و وبلاگ‌ها به درآوردند، شاید «کلاب هاوس» هم آغازگر روند زوال پادکست‌ها بشود.

الان «کلاب هاوس» جایی برای صحبت در مورد مسائل عمدتا فنی و اجتماعی به صورت جدی است. زمانی توییتر و فرندفید مرحوم هم همین طور بودند.

اما زمانی که به جای روم‌هایی با بحث‌های اندکی انتزاعی و آکادمیک، حرافی لاینقطع سلبریتی‌ها را شاهد باشیم، چطور؟

آیا استقبال ده‌ها هزار نفری از این لایوهای صوتی، فضا را دگرگون نخواهد کرد.

دست آخر اینکه نمی دانیم «کلاب هاوس» به کدام سو حرکت خواهد کرد. آیا فراموش خواهد شد، آیا سرویسی برای استفاده خواص باقی خواهد ماند یا اینکه «کلاب هاوس» یا شبکه‌های اجتماعی تقلیدگر آن بسیار محبوب‌ از آب درخواهند آمد.

دارم به این فکر می‌کنم که نوع کاربری که از یک شبکه اجتماعی می‌کشیم، بسیار فراتر از چیزی است که ابتدا حتی مؤسسش در تخیل دارد.

و موضوعی که به ذهن می‌رسد این است که «کلاب هاوس» چقدر در ایران تحمل خواهد شد. آیا همین روزها صلاح می‌دانند که نباشد، یا مانند اینستاگرام کم و بیش سرویسی باشد که خود را تحمیل خواهد کرد و طولانی خواهد زیست!